Muzyka dla obżartuchów: marca 2012

Pewnego razu kumpel podesłał mi linka do aukcji na Allegro, która dotyczyła urządzenia określonego mianem "słuchawki pod USB". Urządzenie zostało wykonane przez samego sprzedającego i oznaczone symbolem "AVT569". Nie trudno było się domyśleć, że to był własnoręcznie wykonany kit z AVT. "Ja też mogę to wykonać", pomyślałem sobie i - choć moja umiejętność elektroniki nie sięga daleko poza umiejętność trzymania lutownicy w rękach - uczyniłem tak, jak pomyślałem. Chciałbym się w tym artykule nie tyle pochwalić tym, czego dokonałem (satysfakcję mam, ponieważ wtedy pierwszy raz lutowałem elementy SMD i śmiem twierdzić jest to całkiem niezła robota :)), ale podzielić się swoimi refleksjami na temat tego urządzenia. Tak więc do sedna...


Przejściówka USB-słuchawki

Owo urządzenie, to DAC z wyjściem słuchawkowym oraz cyfrowym, optycznym w standardzie S/PDIF (którego jednak nie zastosowałem, ponieważ ciężko dostać złącze TOTX173, a poza tym i tak bym go nie wykorzystał). Sercem jest układ PCM2706 firmy Texas Instruments, czyli znany i lubiany Burr Brown. Posiada on interfejs, dzięki któremu za pomocą przycisków można sterować programem odtwarzającym muzykę, tzn. włączyć, zatrzymać i wyłączyć utwór oraz przewijać i przeskakiwać między utworami, a także zgłaśniać, zciszać i wyciszać muzykę. Oczywiście trzeba wpierw wpiąć to "to" do portu USB.

PCM2706

Pierwszą rzeczą, która rzuciła mi się na ucho, w porównaniu z przeciętną zintegrowaną kartą muzyczną Realteka (wiem, nie jest to autorytet, ale przeciętny użytkownik taką na ogół posiada) i może mniej przeciętnym SB Live! Creative'a (taką kartę przeciętny użytkownik chciał mieć), była naturalność. Muzyka, którą usłyszałem była żywsza, niż miałem okazję słyszeć wcześniej na swoim własnym komputerze, a przestrzeń moim zdaniem szeroka, która nie zamykała się kilka centymetrów od uszu, jak w przypadku innych kart. Ponadto jest przyzwoita separacja instrumentów w przestrzeni, dzięki czemu nie nakładają się one na siebie (jeśli tylko są dobrze rozłożone w panoramie stereo). Moje Phillips-y za ok. 40 złotych nie "zaśpiewały" szczególnie pięknie, ale mogły się swobodniej, jak to nazywam, "wykrzyczeć" - jakbym słuchał muzyki nie za kotarą, a za zasłoną. Różnice były tu i ówdzie subtelne, ale składając to wszystko do kupy, słuchanie stało się przyjemniejsze. Do Diamond Monstera MX100 w połączeniu z Sennheiserem HD200 było oczywiście daleko, ale słuchało się przyjemnie. Moje wątpliwości jednak budzi bas - jest on jakby trochę "wykastrowany". Wyraźny, ale mało ciekawy, przez co brakuje nieco ciepła w brzmieniu i naturalności w dolnych partiach instrumentów. Nie przeszkadza to wcale w słuchaniu wg mnie, ale pozostaje niedosyt.

Jednym z utworów, które bardzo lubię wykorzystywać w testach jest "Ode to my family" Cranberries. Gdy słuchałem głosu Dolores na Diamond Monsterze, czy Terratecu, aż miałem wrażenie, że jest obok i szepcze mi do ucha. Tego miłego uczucia nie doświadczyłem jak dotąd na moim Burr-Brownie. Zapewne to przejaw "wykastrowanego" basu... Miły głos Ayọ w "Help is coming" także szczególnie nie zachwyca. To jest po prostu fajny kawałek, który fajnie się słucha i chyba tylko tyle. Największy mankament basu dostrzegłem w "Fat man" Jethro Tull. Bęben brzmi tu trochę jak... hmmm... denko odwróconego plastikowego wiadra. A i pozostałe bębenki brzmią zbyt metalicznie. Zaskoczyłem się, kiedy usłyszałem ów bęben brzmiący porządnie na SoudBlasterze 128 z przetwornikiem AKM (jest to jeden z nielicznych egzemplarzy), co dało mi do myślenia. Zrozumiałem, iż zmontowany przez siebie układ posiada niestety minus. W "Making of Cyborg" z anime "Ghost in the Shell" także bęben brzmi nieco zimno. Cóż, bas okazał się być nieco agresywny, chociaż w "Theme de Yoyo" Art Ensamble of Chicago nie mam się do czego przyczepić - kontrabas prawidłowo, werbel na prawdę przyjemny, a trąbka miło świergoli do ucha. W innym utworze, mianowicie "Everybody's talkin'" w wykonaniu Ani Dąbrowskiej, kontrabas nawet nie daje się zignorować - jest mocny i uderza po uszach, a i głosu Ani chce się słuchać z przyjemnością.

Jeśli chodzi o średnie pasmo, to dobrym przykładem do rozpatrzenia jest gitara akustyczna, w której słychać nie tylko dźwięk, lecz struny, palce oraz pudło. Lubię wsłuchać się w gitary z "Mrs Robinson" Simona i Garfunkela. Jak dla mnie na prawdę ładnie śpiewają. Nie mogę się (lub nie chcę) do niczego przyczepić. Tej samej przyjemności dostarcza także gitara w "Duende" Terry-ego Bozzio. Słychać naturalność, a czasem nawet jak palec trąca strunę. Jest jak żywy instrument, a nie tylko odtwarzany. Aż się chce usiąść spożywając swój ulubiony trunek (alkoholowy lub nie) i posłuchać. Polecam też "Syberię" Moniki Brodki, która opiera się przede wszystkim na gitarze (i wokalu). W tym przypadku felerny - w cudzysłowiu - bas chyba tylko dodaje smaczku, dzięki czemu ja czuję chłód Syberii (choć nigdy nie miałem okazji tego doświadczyć). Bardzo przyjemny chłód.

Świetny obraz całego pasma prezentuje perkusja. Terry Bozzio w "The Last Page" nie brzmi nadmiernie agresywne z powodu wspomnianych braków w basie. Stopa, fakt, nie jest idealna, ale nie jest też nieprzyjemna, werbel dosyć zimny, natomiast hi-hat przyjemnie syczy i blachy brzmią zdecydowanie naturalniej niż na przeciętnej wielokanałowej karcie odtwarzającej 44100 Hz dźwięk w 48000 Hz (bo taki teraz standard) - w blachach słychać to chyba najlepiej. Na przeciętnym domowym sprzęcie zazwyczaj brakuje im tego syku, który odróżnia talerze perkusyjne od zwykłych blach lub w najlepszym przypadku talerzy z perkusji odziedziczonej po starszym bracie, który jeszcze nabył ją używaną. W "The Last Page" zdecydowanie za mało jest tom-ów, więc sięgnąłem po "Chop Suey" System of a Down (jest na początku taki fragment oparty na tom-ach właśnie) i muszę powiedzieć, że tam brzmią całkiem miękko. Do oceny wyższych częstotliwości - ot tak, jako pierwszy lepszy - wziąłem na testy temat przewodni ze ścieżki dźwiękowej do filmu "2046" (japońskiego kompozytora Shigeru Umebayashi) i nie odczułem "kłucia" w uszach przez smyczki, czego możnaby się spodziewać. Przyznaję się od razu, że to był jeden taki test, a dlatego tylko, iż nic szczególnie wątpliwego nie dosłuchałem się w tym paśmie.

Perkusja pozwala również ocenić jak karta radzi sobie z przestrzenią w muzyce. PCM2076 radzi sobie z nią nienagannie. Słychać, że ma się do czynienia z prawdziwym przetwornikiem stereo co sprawia, iż instrumenty nie nachodzą na siebie i dają się dobrze zlokalizować. Powiem więcej, jest duża separacja (przestrzeń) między nimi. Może to z powodu braków na niższych częstotliwościach, ponieważ SB 128 w tym kontekście wypada moim zdaniem gorzej, a jest to karta ceniona (wymieniony wyżej egzemplarz). Selektywność Burr-Browna w porównaniu z Soudblasterem dostrzegłem (dosłyszałem się) także w "Fat Man", tym razem we flecie (na lewym kanale), który okazuje się być bardziej wyrazisty. Przestrzeń nie jest też zamknięta. Instrumenty rozmieszczone są w różnej odległości od słuchacza, ale dostatecznie blisko. Prócz tego, że dźwięk dociera do uszu, może swobodnie umknąć w dowolnym kierunku i nic go nie zatrzymuje. Proponuję posłuchać "Yulungę" Dead Can Dance (może być dowolny utwór zespołu, ale ten kawałek jakoś przypadł mi do gustu) ze względu na wyrazistą przestrzeń, która cieszy ucho na Burr-Brownie. Jest tam też taki fragment z dwoma powtarzającymi się uderzeniami w bęben. Gdy słucham ich na zintegrowanej karcie, to zazwyczaj nie rzuca mi się na ucho ta subtelna różnica między nimi, a tutaj jednak tak. Odrobinę, bo subtelna, ale tak. Znakomitym testem jest także "S&M" Metallici ze względu na mnogość dźwięków i dużą dynamikę utworów. Nie mogę być tego pewien, ale nie odczuwam, żeby się coś tam gubiło. Zespół gra, orkiestra wypełnia przestrzeń i dodaje "kopa", wszystko (prawdopodobnie) słychać i wszystko ładnie się komponuje. Nie umiem jednak powiedzieć, czy na dłuższą metę płyta nie jest męcząca, ponieważ nie gustuję w niej, ale zdarzyło mi się gdzieś tam, że doświadczyłem zmęczenia. A na PCM2706? Hmmm, nie przesłuchałem całej płyty, nie chcę się wypowiadać. Pozostawiam zainteresowanym do przetestowania.

Na koniec dodam, iż miło zaskoczyło mnie "Midwintertears" Tristanii. Jak pamiętam, to w przeważającej ilości wypadków byłem zniesmaczony klawiszami, które brzmiały mi jak dość kiepskie midi, a tu... niespodzianka. Nie zachwyciły mnie wprawdzie, ale słucha się ich znośnie. Zdecydowanie znośniej słucha się kobiecego głosu tego utworu. Przykuwa uwagę, choć jest pewien niedosyt - brakuje mu nieco ciepła. Zaskakujące jest także to, że nie nie wybijają się uderzenia w crash (lub splash) na początku "Ode to my Family", a na moim Realteku wyróżniają się one, niestety raczej negatywnie.

Podsumowując, uważam że do słuchania muzyki o parametrach CD, czyli takiej jaką się na co dzień słucha z płyt CD, "empetrójek", czy FLAC-ów, wykonana przeze mnie karta stanowi znakomitą alternatywę nie tylko dla zintegrowanych kart muzycznych, ale i produktów Creative'a za dużo większe pieniądze, niż ja wydałem na to cacko. Różnice między źródłami dźwięku czasem bywają subtelne i trudno powiedzieć dlaczego "tu" gra ładniej niż "tam", ale jednak tę różnicę się odczuwa. Minusem jest nieco brak ciepła w muzyce, co pozostawia pewien niedosyt, ale do zalet zaliczyłbym dobrą separację instrumentów, otwartą przestrzeń i brak zastrzeżeń do naturalności. Dźwięk jest żywy - to podstawa. Być może nie czuć rozkoszy, jednak niekwestionowana przyjemność ze słuchania jest.

Dane techniczne: